Andjelko Pavlovic over de kademuur en kelder in Volle Raadzaal Raad van State

ANDJELKO PAVLOVIC: Ik sta hier in de Volle Raadzaal

van de Raad van State op het Binnenhof.
Ik ben archeoloog bij de afdeling Archeologie van de gemeente Den Haag.
De gemeente Den Haag, afdeling Archeologie,
heeft van het Rijksvastgoedbedrijf de opdracht gekregen
om tijdens de renovatie van het Binnenhof archeologisch onderzoek te doen.
Ik sta hier op een hele dikke, oude muur,
dat is een van de sporen die we hier hebben opgegraven tijdens ons onderzoek.
Deze muur is een oude kademuur.
Hij loopt naar onderen toe breder uit.
Het bijzondere aan deze muur is dat hij gemetseld is met hele grote bakstenen,
zogenaamde kloostermoppen.
Dat zijn zo'n beetje de oudste bakstenen in West-Europa vanaf de late middeleeuwen.
Deze oude keer- of kademuur, zoals je kan zien, staat haaks op een andere oude muur
die ook met grote bakstenen, kloostermoppen, gebouwd is.
Die muur was een onderdeel van een uitgebreid poortcomplex,
de toegang tot het Binnenhof, vanaf de late dertiende eeuw,
dus ten tijde van de bouw van de Ridderzaal.
Ik sta hier in de kelder, in de grote kelder, op rode ongeglazuurde plavuizen,
en die hele vloer is her en der verzakt,
omdat hier vroeger, dus vanaf de late dertiende, vroege veertiende eeuw,
die gracht heeft gelopen.
In de loop van de late zestiende, hele vroege zeventiende eeuw
is die gracht gedempt.
Waarom is die gedempt? Omdat hier de stadhouderlijke vertrekken gebouwd zijn.
Toen is ook de gracht verplaatst naar het Buitenhof,
waar die tot in het midden van de negentiende eeuw heeft gelopen,
en toen gedempt is.
De keldertrap, na nadere bestudering door archeologen
is vast komen te staan dat die twee fasen heeft gehad,
namelijk deze jongere fase van gele ijsselsteentjes
die boven op die oudere fase van rode en gele stenen zitten.
Die keldertrap is dus in de loop der jaren vernieuwd.
Het archeologisch onderzoek heeft tot dusver vele nieuwe inzichten opgeleverd,
zoals hier in de grote kamer van de Raad van State, de Volle Raadzaal.
Dat zijn totaal nieuwe inzichten die tot nu toe niet bekend waren,
bij historici niet, bij archeologen niet.
Dat zijn hele mooie puzzelstukjes
om die grote puzzel van de geschiedenis van het Binnenhof
compleet of volledig te maken.
We hopen in de toekomst,
want we gaan nog door met archeologisch onderzoek hier op het Binnenhof,
dat er nog meer van zulke prachtige puzzelstukjes naar boven zullen komen,
waarbij een deel van de geschiedenis van het Binnenhof
opnieuw kan worden geschreven of worden herschreven.