Demontage Binnenhoffontein: 14.000 kilogram en 3600 onderdelen

De neogotische fontein op het Binnenhof in ‘t Haagse is al jaren ‘n trekpleister. Vandaag wordt hij gedemonteerd voor tijdelijke opslag en restauratie vanwege de renovatie van de Binnenhofgebouwen. Aan het eind van de renovatie wordt de fontein teruggeplaatst. Mogelijk weer op de plek waar hij in 1885 ooit werd neergezet.

De Binnenhoffontein met op de achtergrond dagjesmensen op het Opperhof
Beeld: RVB / Bas Kijzers

In fasen

Het demonteren van de fontein gebeurt in fasen. Vanaf 7 februari tot en met 11 februari zal smederij Oldenhave allereerst het ijzerwerk van de fontein stuk voor stuk loskoppelen. Zoals het vergulde beeld van koning Willem II van Holland, het sierlijk bladwerk en de waterspuiers. Het bedrijf is ervoor verantwoordelijk dat het smeedwerk goed en veilig wordt opgeslagen.
Van Milt restaurateurs begint van 14 tot en met 18 februari met het demonteren van de andere fonteinonderdelen: het waterbassin, het mozaïekwerk en de natuurstenen vloer. Zij zorgen dat ook dit goed wordt opgeslagen in een depot.
In de week van 21 februari wordt tot slot de bestrating rond de fontein verder afgewerkt.

14.000 kilogram

Restaurateur Hugo van Milt: ‘Het bassin weegt 11.000 kg en met alle onderdelen erbij, zoals de windroos en het metselwerk is dat zo’n 14 ton. Omdat het bassin is opgebouwd uit allemaal losse elementen, kun je het niet in één keer weghalen. Stapsgewijs worden de losse stukken verwijderd. Ook inspecteren en noteren we of er onderdelen beschadigd zijn, die hersteld moeten worden. Alle onderdelen worden gemarkeerd, om deze later op dezelfde wijze weer in elkaar te zetten.’ Al eerder is een 3D-scan van de fontein gemaakt, om de exacte opbouw vast te leggen.

3600 onderdelen

Smederij Oldenhave restaureerde in 2006 het ijzerwerk van de fontein. In 2018 deden ze het groot onderhoud ervan. Smid Erik Oldenhave van de ambachtelijke siersmederij hoopt dat zij ook deze keer het ijzerwerk mogen restaureren. ‘Het was toen het mooiste restauratieproject ooit. De fontein bestaat uit zeker zo’n 3600 onderdelen smeedwerk. Het vele koperwerk en de bijzondere sierlijke details maken zo’n opdracht bijzonder. Dit is waarvoor ik dit vak heb gekozen’, aldus Oldenhave.

Uitbundig smeedwerk

Dat uitbundige smeedwerk is misschien wel het meest kenmerkende aan de neogotische fontein. Kenners zien in het vergulde ijzerwerk typisch gotische motieven als de driepas en de visblaas, maar ook bloemen, spuwers, helmen en wapenschilden met de Hollandse leeuw én de Duitse adelaar.

Geen verschil

De fontein verdwijnt na de demontage voor enkele jaren in opslag en wordt waar nodig hersteld. Aan het eind van de Binnenhofrenovatie verschijnt hij weer op het Haagse Binnenhof. 'Als je een interieur restaureert, hang je ook als allerlaatste de kristallen kroonluchter weer terug', zegt Lenneke van Konijnenburg, projectleider van het Rijksvastgoedbedrijf en verantwoordelijk voor de buitenruimte waaronder de fontein. Bouwkundig adviseur Claus Schurg die de ontmanteling vanuit het Rijksvastgoedbedrijf begeleidt, voegt toe: 'Als voorbijganger mag je straks het verschil niet zien tussen vóór en ná Binnenhofrenovatie.'

  • Beeld: Tineke Dijkstra

    Aannemer is bezig het smeedwerk van de Binnenhoffontein te demonteren

  • Beeld: Tineke Dijkstra

    Het vergulde beeld - van koning Willem II van Holland - van de Binnenhoffontein wordt omhoog gehezen

  • Beeld: Tineke Dijkstra

    Het smeedwerk van de fontein wordt losgekoppeld van het bassin

  • Beeld: Tineke Dijkstra

    Het ijzerwerk van de fontein wordt op een wagen geplaatst voor transport