Plenaire zaal Tweede Kamer wordt heel subtiel aangepast
Verandering van de hoogtes en van het lichtplan; dat zijn de subtiele aanpassingen aan de plenaire zaal van de Tweede Kamer tijdens de renovatie van het Binnenhof. Architect Pi de Bruijn over de renovatie van de zaal die hij in de jaren ’80 zelf heeft ontworpen.
Dit is het tweede artikel uit een serie over de Binnenhofrenovatie in samenwerking met Architectenweb.
De plenaire zaal van de Tweede Kamer heeft de vorm van een amfitheater. De Kamerleden zitten op de 'tribune’, het kabinet en de voorzitter zitten op het 'podium’. Wanneer een Kamerlid iets bij de interruptiebalie wil zeggen, komt het Kamerlid dus als het ware het podium op.
De zaal heeft een lichte helling. Om te voorkomen dat het kabinet relatief laag zou komen te zitten, is ‘Vak K’ (zoals het genoemd wordt) ten opzichte van het laagste vloerdeel iets verhoogd, naar de gemiddelde hoogte van de zaal als geheel. Zo heeft architect Pi de Bruijn (de Architekten Cie.) de zaal in de jaren ’80 ontworpen.
"Het hart van het amfitheater komt iets hoger te liggen"
“Vanaf het begin heerste onder de Kamerleden echter het gevoel dat ze moeten opkijken naar Vak K”, vertelt Pi de Bruijn. “Hoewel dat bouwkundig gezien dus niet zo is, werd dat wel zo ervaren. In de renovatie doen we daar nu wat aan.”
“Door hoogtes in de zaal subtiel aan te passen komt het hart van het amfitheater iets hoger te liggen. Tegelijkertijd wordt Vak K ook iets verlaagd”, legt Pi uit. De omloop aan de buitenrand blijft hetzelfde als hij was. “Dat is de ‘datum’ van de zaal”, benadrukt hij. Zo blijft de verhouding tot het balkon erboven ook hetzelfde.
"Een mooiere dramatiek in de zaal"
De tweede aanpassing aan de plenaire zaal betreft het lichtplan. In het oorspronkelijke ontwerp in de jaren ’80 had Pi de ‘tribune’ al gedacht in iets gedempter licht, zodat de aandacht gericht zou worden op wat er op het ‘podium’ gebeurde. “Dat geeft een mooiere dramatiek in de zaal”, stelt Pi.
Maar de Kamerleden wilde voor hun gevoel niet ‘in het donker’ zitten en vroegen om die reden destijds om de zaal egaal te verlichten. Wat ook meespeelde was dat de televisiecamera’s, waar deze zaal ook op ontworpen is, destijds minder goed waren en meer licht nodig hadden.
Het lichtplan met de Kamerleden in iets gedempter licht is nu getest in de tijdelijke plenaire zaal van de Tweede Kamer. “Daar heeft de verlichting meerdere schakelingen gekregen en konden we zo meerdere varianten testen”, vertelt Pi. “De variant met iets gedempter licht op de ‘tribune’ bevalt daar uitstekend.”
Bij de renovatie van de zaal kan het oorspronkelijke lichtplan daarom nu alsnog uitgevoerd worden. De verlichting wordt vervangen door ledverlichting en de zaal als geheel krijgt meerdere schakelingen, zoals dat tegenwoordig gebruikelijk is. De standaardschakeling krijgt daarbij iets gedempter licht op de zittende Kamerleden.
“Wist je trouwens dat er daglicht binnenvalt tussen de ‘tribune’ en het ‘podium’?”, vraagt Pi met gepaste trots. “Daar zit een lichtstraat, als een subtiele scheiding daartussen. Bijzonder prettig bij vergaderingen overdag.”
Tekst: Michiel van Raaij / Architectenweb
Publicatiedatum op binnenhofrenovatie.nl: 1 juli 2025