Opnieuw een kleine grafkelder aangetroffen bij westzijde voormalige Hofkapel

Een kleine gemetselde grafkelder (235x155 cm) met daarin drie ijzeren stangen en daaronder verschillende botresten en een greppeltje uit de ijzertijd (circa 800 tot 12 jaar voor Christus). Dat zijn de laatste vondsten die behoren bij het archeologisch onderzoek naar de bodem onder het in 1879 gesloopte deel van de Hofkapel. Op deze manier kwam afgelopen week circa 2800 jaar geschiedenis bloot te liggen bij het laatste deel van dit onderzoek.

Vier archeologen van de gemeente Den Haag aan het werk onder het in 1879 gesloopte deel van de Hofkapel met rechts zichtbaar de gevonden grafkelder
Beeld: RVB / Tineke Dijkstra
De kleine grafkelder (235x155cm) aan de westzijde van de voormalige Hofkapel

In juli en augustus van dit jaar deden de archeologen van de gemeente Den Haag al archeologisch onderzoek naar de bodem gelegen tussen de uitbouw van het Mary Stuartkabinet uit de 17de eeuw bij de Eerste Kamer en het ministerie van Algemene Zaken. Een klein stukje van de ondergrond aan westzijde van de Hofkapel kon destijds niet  archeologisch worden onderzocht omdat daar afgelopen zomer eerst andere werkzaamheden moesten plaatsvinden.

Grafkelder

Afgelopen zomer werd er al een eerste kleine grafkelder aan dezelfde kant gevonden, maar deze was leeggeruimd. “De grafkelder die nu gevonden is, is veel meer intact,” vertelt archeoloog Andjelko Pavloviċ. “Hierin zitten nog drie gietijzeren stangen waarop de kisten met de overledenen geplaatst konden worden. Bovendien zijn de gaten, waarin de stangen zitten, al bij de bouw van de grafkelder mee gemetseld. Daarom zie je mooie vierkante openingen rondom de stangen. Bij de vorige grafkelder waren ze later erin gehakt waarbij de aanblik veel rommeliger was.”

Tekst loopt door onder de afbeelding

Twee van de gietijzeren stangen waarop de kisten met de overledenen geplaatst werden. Duidelijk zichtbaar is dat zijn de gaten waarin de stangen zitten al bij de bouw zijn mee gemetseld.
Beeld: RVB / Tineke Dijkstra
Mooie vierkante openingen rondom de stangen die bij de bouw van de grafkelder zijn mee gemetseld

Vermoedelijk is de gemetselde grafkelder in 1770 of in 1879 bij de meest ingrijpende verbouwing van de Hofkapel al leeggeruimd. “Er werd toen wel slordig omgesprongen met de begravingen omdat er in de grafkelder overal menselijke botresten verspreid lagen. Bij het ruimen van die kisten zijn er menselijke botresten achtergebleven, zoals een stuk dijbeen, been- en armfragmenten en een deel van een ruggengraat. De botfragmenten worden allemaal te zijner tijd door een fysisch antropoloog verder onderzocht, gefotografeerd en gedocumenteerd. Hierdoor krijgen we meer inzicht in de begravingscultuur uit die tijd. Waarschijnlijk stamt dit graf uit de periode laat 16de eeuw tot circa 1720.”

Sporen uit ijzertijd

In het onderzochte deel zijn ook sporen uit de ijzertijd aangetroffen. “Het is harstikke mooi dat we, op één meter onder het maaiveld, vlakbij de funderingen met hergebruikte kloostermoppen, de sporen van een greppeltje hebben gevonden dat onderdeel uitmaakt van een grotere greppelstructuur,” aldus archeoloog Mignonne Lenoir. “We weten nog niet precies waarvoor deze greppels werden gebruikt. Was het voor het afbakenen van een stukje akkerbouwgrond of moestuin of hebben ze wellicht de greppel aangelegd om water af te voeren? Dat moeten we nog verder onderzoeken. Het gaat er om dat we nu kunnen aantonen dát de greppels er waren en dat zegt iets over het leven op het toenmalig duin.”

Tekst loopt door onder de afbeelding

Overzicht van de opgraving. Met een lijntje is het greppeltje aangegeven dat onderdeel uitmaakt van een grotere greppelstructuur
Beeld: RVB / Tineke Dijkstra
De witte lijn laat de vorm van de greppel zien

Hoe nu verder?

De sporen/vondsten die zijn aangetroffen onder het gesloopte deel van de Hofkapel worden als geheel en na een zorgvuldige analyse over enkele jaren gepresenteerd. De uitkomsten van dit onderzoek zullen dan onder andere meer inzicht geven over hoe het gebied eruit zag in de jaren vóór Christus, over de opbouw van de zuidgevel van de Hofkapel en over de begravingen (skeletten) die aangetroffen zijn. Daarnaast wordt  hard gewerkt aan 1 of 2 gezichtsreconstructies van enkele intact gevonden schedels bij dit onderzoek. Deze zouden, als de juiste specialisten beschikbaar zijn, in het najaar van 2024 kunnen worden gepresenteerd.

Een archeoloog legt in de kleine grafkelder menselijke botrestanten bloot
Beeld: RVB / Tineke Dijkstra
In de aangetroffen grafkelder werden onder meer verschillende arm- en beenfragmenten gevonden