Een bedrag van minimaal €2,7 miljard, prijspeil 1 januari 2026. Dat is de nieuwe inschatting van de kosten van de Binnenhofrenovatie volgens de 14e voortgangsrapportage (november 2025).
Waarom zijn de kosten zo gestegen? En was deze stijging niet te voorzien? Hieronder vindt u antwoord op de meestgestelde vragen.
Waarom zijn de kosten van de renovatie van het Binnenhof zo gestegen? Dat heeft verschillende redenen:
De stijging van de bouwprijzen
De slechte staat van de gebouwen
Extra eisen veiligheid en milieu
(1) De prijzen van bouwmaterialen zoals staal, hout en cement zijn de afgelopen jaren enorm gestegen, net zoals de arbeidskosten. Ook vraag en aanbod in de markt spelen hierbij mee.
(2) Nu de onderzoeken in de gebouwen zo goed als klaar zijn, wordt duidelijk dat de staat van de gebouwen veel slechter is dan gedacht. We stuitten bij wijze van spreken bij het lostrekken van iedere plint weer op nieuwe complicaties. Variërend van lekkages tot verrotte balken en zwaar verouderde installaties.
De kapconstructie van de Eerste Kamer uit 1650 bleek bijvoorbeeld niet meer veilig. Er is daarom een tussentijdse constructie gemaakt om de constructie en het monumentale plafond op zijn plek te houden. Er bleek bovendien veel asbest in de gebouwen te zitten. En door een groot lek in de Hofvijver is er veel waterschade, vooral in de monumentale gebouwen van de Eerste kamer, ook nog eens het oudste deel van het Binnenhof. Allemaal onvoorziene uitdagingen die helaas voor veel extra kosten zorgen.
(3) Daarnaast hebben we sinds 2015 te maken met een veel extra veiligheidseisen en nieuwe wet- en regelgeving, denk aan de uitstoot van stikstof.
Al deze zaken zorgen ervoor dat we nu veel meer inzicht in de kosten hebben dan in 2015, toen het besluit om het Binnenhof te renoveren werd genomen.
Waarom wordt er veel duur materiaal gebruikt? Dat de renovatie duurder gaat uitvallen dan in 2015 gepland heeft niet te maken met het kiezen voor de duurste bouwmaterialen. We proberen juist zo circulair mogelijk te verbouwen en zo min mogelijk materiaal te verspillen.
De kosten van bouwmaterialen zijn helaas een stuk hoger dan een paar jaar geleden. Dat heeft onder meer te maken met schommelingen in de prijzen van grondstoffen zoals staal, hout, cement en andere bouwbenodigdheden.
De renovatie van de monumentale delen van het gebouw vraagt wel om maatwerk. We houden daarbij rekening met het advies van allerlei specialisten, bijvoorbeeld kleurenexperts en vakmensen met specifieke technische kennis.
Heeft de kostenstijging invloed op de geplande opleverdatum? De kostenstijging heeft geen invloed op de planning. We gaan uit dat het Binnenhof in de zomer van 2031 weer opengaat voor bezoekers.
Wat zijn de grootste kosten van de renovatie? Wat de renovatie op dit moment het meest complex maakt, is de slechte staat van de gebouwen . Dat brengt onzekerheden met zich mee. Zo’n ingreep bij de kapconstructie van de Eerste Kamer is enorm kostbaar. En zo zijn er nog meer.
Ongeveer 65% van de tot nu toe gemaakte kosten zijn bouwkosten; dat zijn de kosten voor materialen, arbeid, apparatuur, vergunningen en andere uitgaven die te maken hebben met het bouwproces. Overige kosten zijn tot nu vooral advies– en ontwerpkosten, financieringsrente en personeel van het Rijksvastgoedbedrijf.
Was deze stijging van kosten niet eerder te voorzien? Het onderzoek naar de staat van de gebouwen kon pas starten toen de gebouwen leeg waren. Daardoor was lange tijd veel informatie nog niet bekend.
Over de financiën van de renovatie is vanaf de start in 2015 een proces afgesproken waarbij één keer per jaar een beroep kan worden gedaan op extra budget: bij de Voorjaarsnota. Het ministerie van Financiën geeft daarin aan hoeveel inkomsten en uitgaven de overheid nodig denkt te hebben in het komende jaar.
Er wordt pas een beroep gedaan op extra budget wanneer er voldoende zekerheid bestaat over hoeveel budget er daadwerkelijk nodig is. Lange tijd was de totale raming voor de kosten van de renovatie niet voldoende zeker.
Wie betaalt de renovatie van het Binnenhof? De renovatie wordt betaald vanuit de begroting van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Publicatiedatum: 16 april 2024
Update planning en kosten na 14e Voortgangsrapportage: 17 november 2025
