BIM en de 2,5 miljoen eigenschappen van het Binnenhof
Als in een videogame in vogelvlucht over het Binnenhof vliegen. Spectaculaire doorsnedes en inkijkjes tonen. Elke fase van de bouw inzichtelijk maken. Het kan allemaal dankzij BIM, het Bouwwerk Informatie Model. BIM-regisseur Lennart Gerritsen van Koninklijke Heijmans vertelt over raakvlakkenmanagement, bouwplaatsmodellen en de 2,5 miljoen eigenschappen van het Binnenhof.
‘Complexoverstijgend BIM-regisseur’, de functie van Lennart Gerritsen was nog niet opgenomen in de Nationale Beroepengids toen hij aan zijn studie aan de TU Eindhoven begon. Lennart Gerritsen: “Een jaar of vijftien geleden werkte iedereen in de bouw nog in 2D, bijvoorbeeld met het tekenprogramma AutoCad. Sindsdien is er veel meer mogelijk. BIM staat voor Building Information Modeling, een digitaal driedimensionaal gebouwmodel. Aan BIM kun je weer allerlei gegevens uit andere bronnen koppelen. Zo ontstaat dan één model met alle data voor bouw, planning en beheer. BIM is inmiddels de standaard binnen de bouwsector.”
Scannen en modelleren
De opbouw van het BIM-model van het Binnenhof begon al in 2017. Het Binnenhof was nog volop in bedrijf toen 3D-meetbedrijf PelserHartman het hele complex van binnen en buiten scande. “Van de oude, monumentale gebouwdelen waren er nauwelijks gegevens. Op de schaarse plattegronden van een paar honderd jaar oud kun je niet bouwen. PelserHartman scande met speciale apparatuur de honderden ruimtes, daken, hoekjes en gaten van het Binnenhof.
Ingenieurs- en adviesbureau Root verwerkte de 9000 scans van PelserHartman tot een BIM-model. “In de oude gebouwdelen staat er geen muur precies recht, geen vloer is waterpas. Het resultaat was een BIM-model van de toen bestaande toestand, nauwkeurig tot op de millimeter. Dat was de basis waarmee architecten, aannemers en adviseurs aan de slag konden.”
Het BIM-model bevat meer dan 200.000 objecten met meer dan 2,5 miljoen eigenschappen
Binnenhof-complex
De Binnenhofrenovatie is een project van grote getallen. Het BIM-model bevat meer dan 200.000 objecten (ramen, deuren, muren, vloeren en onderdelen daarvan) met meer dan 2,5 miljoen eigenschappen (zoals kleur, materiaal, brandwerendheid, bouwjaar enzovoorts).
”Met BIM hebben we een duidelijk beeld van de toestand van alle gebouwen. Wat het bij het Binnenhof weer complexer maakt is dat niemand toegang heeft tot álle gegevens. Ook ik niet. De renovatie is opgedeeld in drie gebouwdelen en veel gegevens zijn vanwege de veiligheidseisen geheim. Je kunt alleen gegevens raadplegen voor het gebouwdeel waar je aan werkt. De rest is afgeschermd.”
Grote getallen en nieuwe begrippen
Er werken vier aannemerscombinaties aan de renovatie, die allemaal een grote bijdrage leveren aan het BIM-model. Koninklijke Heijmans is verantwoordelijk voor de gebouwen van de Eerste Kamer en de Raad van State. J.P. van Eesteren, Croonwolter&dros en Nico de Bont werken samen aan het Tweede Kamercomplex. Aannemerscombinatie De Kroon en Van Hattum en Blankevoort zijn toegevoegd voor specialistische technische activiteiten, zoals de kelderbouw.
De gebouwen waar de aanemers aan werken vormen uiteindelijk één complex. En delen de technische faciliteiten. Daarom is er extra aandacht voor alle aansluitingen tussen de complexdelen; de raakvlakken. Naast een project van grote getallen blijkt de renovatie ook een project van nieuwe begrippen. Lennart Gerritsen is als complexoverstijgend BIM-regisseur verantwoordelijk voor de BIM 360-raakvlakkenomgeving.
“Hoe sluiten alle leidingen, toevoeren en afvoeren van de afzonderlijke complexdelen op elkaar aan? Komen funderingen niet in de knoop met elkaar? Of in de knoop met de leidingen? Dat kan ik allemaal zien en coördineren in de raakvlakkenomgeving.”
Bouwplaatsmodel
Het Binnenhof ligt in de drukke binnenstad van Den Haag, de ruimte is schaars. “Ook daardoor is goede samenwerking tussen de aannemers belangrijk. Dankzij BIM kunnen we de bouwlogistiek en de inrichting van de bouwplaats voor elk moment en elke situatie nabootsen. We noemen dat het bouwplaatsmodel.”
“Met het bouwplaatsmodel maken we elke situatie snel inzichtelijk. Waar is op een bepaald moment ruimte voor bouwkranen? Hoelang blijven de steigers ergens staan? Welke gevolgen heeft dat voor de aan- en afvoer van materiaal? Is er ruimte voor de hulpdiensten bij calamiteiten? Bijna met hetzelfde gemak maken we animaties waarbij je in vogelvlucht over en door de bouwplaats lijkt te vliegen. Door de standaardisatie zijn de mogelijkheden vrijwel eindeloos. Dat is het mooie van BIM.”
Uniek
Is er nog een uitdaging voor BIM-regisseur Lennart Gerritsen na de Binnenhofrenovatie? “Deze renovatie is natuurlijk een uniek en spraakmakend project. Maar ik vind nieuwbouw ook heel interessant. En ik hoop hierna misschien toch terecht te komen bij een project waar je wat minder streng hoeft te zijn met allerlei geheime gegevens.”
-
DOCUMENTAIRE
De documentaire “Het Binnenhof volledig 3D in kaart. Scan to BIM op het hoogste niveau” geeft een beeld van de samenwerking tussen PelserHartman, Root en het Rijksvastgoedbedrijf bij het maken van het 3D-model in 2017.
-
Publicatie: 22 juni 2023